Το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία» (ΕΠΑνΕΚ) αποτελεί ένα από τα πέντε τομεακά επιχειρησιακά προγράμματα του ΕΣΠΑ για την περίοδο 2014 -2020, που εγκρίθηκαν μαζί με τα 13 Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράμματα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 18/12/2014.Καλύπτει γεωγραφικά το σύνολο της Χώρας και διαθέτει προϋπολογισμό 4,67 δις ευρώ δημόσιας δαπάνης, και έχει κεντρικό στρατηγικό στόχο την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της εξωστρέφειας των επιχειρήσεων, τη μετάβαση στην ποιοτική επιχειρηματικότητα, με αιχμή την καινοτομία και την αύξηση της εγχώριας προστιθέμενης αξίας.Το ΕΠΑΝΕΚ κατέχει κεντρική θέση στην προσπάθεια της Χώρας για τη δημιουργία και στήριξη ενός νέου παραγωγικού μοντέλου που θα οδηγήσει στην ανάπτυξη και στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας, με τη μόχλευση ιδιωτικών πόρων. Συνεπώς, το ΕΠΑΝΕΚ, μεταξύ άλλων, καλείται να παίξει κεντρικό ρόλο στην αναζωογόνηση της ποιοτικής επιχειρηματικότητας, υφιστάμενης αλλά και νεοφυούς, με έμφαση στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, αναδεικνύοντας σε κεντρικό ρόλο παραγωγικούς, ανταγωνιστικούς και εξωστρεφείς τομείς της οικονομίας όπως τουρισμό, ενέργεια, αγροδιατροφή, περιβάλλον, εφοδιαστική αλυσίδα, τεχνολογίες πληροφορικής & επικοινωνιών, υγεία και φαρμακευτική βιομηχανία, δημιουργικές και πολιτιστικές βιομηχανίες, υλικά – κατασκευές.

    Στην πρόσφατη μελέτη του ΙΟΒΕ στο πλαίσιο του ερευνητικού προγράμματος GEM (Global Entrepreneurship Monitor) με τίτλο «Επιχειρηματικότητα 2015-16: Κρίσιμη καμπή για την αναπτυξιακή δυναμική του επιχειρηματικού συστήματος» αποτυπώνει εύγλωττα την κατάσταση που βρίσκεται η επιχειρηματικότητα στη χώρα.

    Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ τον Ιανουάριο του 2015 παρέλαβε σε στάδιο προδημοσίευσης 4 ώριμες δράσεις για την τόνωση της επιχειρηματικότητας στο πλαίσιο του ΕΠΑΝΕΚ.

    Στις 30 Ιανουαρίου 2016 σε Ενημέρωση των Ξένων Ανταποκριτών για τις Προοπτικές της Ελληνικής Οικονομίας ο  τότε Υφυπουργός Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού και σήμερα Αναπληρωτής Υπουργός Οικονομίας και Ανάπτυξης Αλέξης Χαρίτσης επιτέλους προανήγγειλε 4 «νέα» προγράμματα χρηματοδοτικής ενίσχυσης επιχειρήσεων για την ενίσχυση της ρευστότητας και της απασχόλησης.

    Πράγματι, αφού είχε χαθεί ένας χρόνος «επανασχεδιασμού» και διαβουλεύσεων, στις 11.2.2016 δημοσιεύτηκαν οι 4 πρώτες «αναθεωρημένες» προσκλήσεις που αφορούν την επιχειρηματικότητα με καταληκτική ημερομηνία υποβολής εντός του Μαΐου 2016:

•    Ενίσχυση της αυτοαπασχόλησης πτυχιούχων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης
•    Νεοφυής Επιχειρηματικότητα
•    Αναβάθμιση πολύ μικρών & μικρών επιχειρήσεων για την ανάπτυξη των ικανοτήτων τους στις νέες αγορές
•    Ενίσχυση Τουριστικών ΜΜΕ για τον εκσυγχρονισμό τους και την ποιοτική αναβάθμιση των παρεχομένων υπηρεσιών.
    Ενώ η συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ προαναγγέλλει διαρκώς νέα προγράμματα χρηματοδότησης που θα ενισχύσουν τις δράσεις που αφορούν στην στήριξη της επιχειρηματικότητας των οποίων αγνοείται η «τύχη» (π.χ. Δικτύωσης επιχειρήσεων/Clusters, αναβάθμιση μεσαίων επιχειρήσεων, ενίσχυση περιβαλλοντικής βιομηχανίας κ.λπ.) και παράλληλα επαίρεται διαρκώς για την απλοποίηση και επιτάχυνση των διαδικασιών, την μείωση του Brain drain κ.ά., όπως προκύπτει ενδεικτικά από την επίσημη ιστοσελίδα του ΕΠΑΝΕΚ www.antagonistikotita.gr  ένα χρόνο από την επίσημη δημοσίευση των 4 πρώτων δράσεων, η αμείλικτη και θλιβερή εικόνα για τις 4 πρώτες προκηρύξεις επιχειρηματικότητας αποτυπώνεται ως εξής:

•    Ενίσχυση της αυτοαπασχόλησης πτυχιούχων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης προϋπολογισμού 50 εκατ. Ευρώ.
    Μετά από 5 τροποποιήσεις του Οδηγού είναι η μόνη προκήρυξη της οποίας έχει εκδοθεί ο προσωρινός κατάλογος Δυνητικών Δικαιούχων (25.10.2016) ενώ ακόμα δεν έχει ενεργοποιηθεί πλήρως ο καταπιστευτικός λογαριασμός (Escrow Account) για να μπορούν οι δικαιούχοι να προχωρήσουν στις επενδύσεις τους.

Οι δικαιούχοι δεν έχουν λάβει κανένα ευρώ ενίσχυσης.
•    Νεοφυής Επιχειρηματικότητα 120  εκατ.  ευρώ : θα κατανεμηθεί σε δύο (2) κύκλους (1ος κύκλος, Α Εξάμηνο 2016: 60% (72.000.000 ευρώ)  και 2ος κύκλος Β Εξάμηνο του 2016: 40%)
    Πέρασε ένας χρόνος από τη δημοσίευση της προκήρυξης μέχρι να δημοσιευτούν τα προσωρινά αποτελέσματα της νεοφυούς επιχειρηματικότητας. Ένα χρόνο μετά, κοντεύουν να πλέον να “μαραθούν” αγνοώντας αν η επιχειρηματική τους ιδέα τους είναι πλέον εμπορικά εκμεταλλεύσιμη, δεδομένης της φύσης της νεοφυούς επιχειρηματικότητας.

    •    Αναβάθμιση πολύ μικρών & μικρών επιχειρήσεων για την ανάπτυξη των ικανοτήτων τους στις νέες αγορές προϋπολογισμού 110 εκατ. Ευρώ.
Μέχρι σήμερα:
–    Ο «ώριμος» Οδηγός της αναθεωρημένης προκήρυξης έχει υποστεί 5 τροποποιήσεις!
–    Στις 29/9/2016 εκδόθηκε η απόφαση και το ΦΕΚ Συγκρότησης Επιτροπής Αξιολόγησης για τη Δράση
–    Στις 21/10/2016 εκδόθηκε η απόφαση Απόφαση Ορισμού Αξιολογητών για την Δράση
–    Στις 25/11/2016 εκδόθηκε η απόφαση Έγκρισης αρχείου Συχνών Ερωτήσεων – Απαντήσεων
–    Στις 17/1/2017 εκδόθηκε απόφαση και ΦΕΚ καθορισμού αποζημίωσης των Αξιολογητών και των Επιτροπών Αξιολόγησης της Δράσης.

•    Ενίσχυση Τουριστικών ΜΜΕ για τον εκσυγχρονισμό τους και την ποιοτική αναβάθμιση των παρεχομένων υπηρεσιών.
Μέχρι σήμερα:
–    Ο «ώριμος» Οδηγός της αναθεωρημένης προκήρυξης έχει υποστεί 4 τροποποιήσεις!
–    Στις 21/10/2016 εκδόθηκε απόφαση Ορισμού Αξιολογητών για την Δράση.
–    Στις 29/9/2016 εκδόθηκε απόφαση & ΦΕΚ Συγκρότησης Επιτροπής Αξιολόγησης.
–    Στις 12/1/2017 εκδόθηκε απόφαση και ΦΕΚ καθορισμού αποζημίωσης των Αξιολογητών και των Επιτροπών Αξιολόγησης της Δράσης.

    Αποτελεί “κοινό μυστικό” ανάμεσα στους υποψήφιους αξιολογητές ότι δεν έχουν ακόμα πιστοποιηθεί μέσω εξετάσεων για τις 2 από τις 4 δράσεις (βλ. και ημερομηνίες καθορισμού αποζημίωσης των Αξιολογητών), ώστε να μπορούν να βαθμολογήσουν, πόσο δε μάλλον, να ολοκληρωθούν σύντομα οι αξιολογήσεις!

    Οι επιχειρήσεις οι οποίες συμμετείχαν στις 2 προσκλήσεις βρίσκονται σε κενό πληροφόρησης. Ειδικά στον τομέα του Τουρισμού, οι παρεμβάσεις αναβάθμισης πραγματοποιούνται την περίοδο χαμηλής τουριστικής ζήτησης η οποία και εκπνέει, συνεπώς οι επιχειρήσεις δεν πρόκειται να απορροφήσουν κανένα ευρώ μέχρι το τέλος της θερινής σεζόν του 2017.

    Παράλληλα, σημαντική ολιγωρία παρουσιάστηκε στην προκήρυξη του διαγωνισμού για τον Ενδιάμεσο Φορέα Διαχείρισης (ΕΦΔ) για τη διαχείριση έργων κρατικών ενισχύσεων του ΕΠΑΝΕΚ, που εκτελούνται από επιχειρήσεις, ιδίως ΜΜΕ, (12.10.2015) ο οποίος και ολοκληρώθηκε στις 20.5.2016, λίγο πριν την εκπνοή των 4 πρώτων προκηρύξεων!

    Στις 20.7.2016 η Ειδική Γραμματέας ΕΤΠΑ και ΤΑ κα Ευγενία Φωτονιάτα μίλησε «Στο Κόκκινο Πάτρας 107,7», τόσο για τις τέσσερις δράσεις που έχουν αρχίσει να υλοποιούνται, μέσω ΕΣΠΑ, όσο και για τις επικείμενες και δήλωσε ότι «Μέχρι τέλος Σεπτέμβρη, οι δεύτεροι κύκλοι και των τεσσάρων δράσεων, θα τρέξουν. Από τις νέες δράσεις, η πιο ώριμη, η οποία αρχές Σεπτέμβρη θα προκηρυχθεί, αφορά την ανάπτυξη cluster και μετα-cluster για τη δημιουργία εγχώριων αλυσίδων αξίας στους στρατηγικούς τομείς της χώρας. Θα είναι ενός συνολικού προϋπολογισμού 45 εκατ. ευρώ».

    Στη συνέντευξη τύπου της 27.7.2016 (Νέες προσκλήσεις ΕΣΠΑ 2014-2020 και Απολογισμός 4 Προσκλήσεων ΕΠΑνΕΚ) ο Αναπληρωτής Υπουργός Οικονομίας και Ανάπτυξης «τόνισε ότι σε όλες τις δράσεις αποτυπώνεται το κεντρικό μέλημα του σχεδιασμού για το άνοιγμα του ΕΣΠΑ στην κοινωνία με τη μείωση της γραφειοκρατίας» και ανακοίνωσε ότι η αξιολόγηση των προτάσεων θα ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος Σεπτεμβρίου και ότι η χρηματοδότηση των σχεδίων που θα προκριθούν (γύρω στις 8.500-9.500 αιτήσεις) θα ξεκινήσει μέσα στο 2016. Ο Υφυπουργός εξήγγειλε τη δημοσίευση του β’ κύκλου των προσκλήσεων μέχρι το τέλος Σεπτεμβρίου, με αυξημένους προϋπολογισμούς και με αλλαγές και εξειδικεύσεις στη βάση της εμπειρίας από τον α’ κύκλο» και ανακοίνωσε τις επικείμενες προσκλήσεις επιχειρηματικότητας (ΕΠΑνΕΚ), ανάμεσα στις οποίες ξεχωρίζουν (α) η δράση για τη δικτύωση των επιχειρήσεων (clusters, meta-clusters), (β) για την αναβάθμιση επιχειρήσεων μεσαίου μεγέθους (50 έως 250 εργαζομένων), (γ) για την ίδρυση νέων τουριστικών επιχειρήσεων, (δ) για την κατοχύρωση ευρεσιτεχνιών, καθώς και (ε) η κρίσιμη δράση (με συνολικό προϋπολογισμό 370 εκατ. ευρώ) για τη σύζευξη της επιχειρηματικότητας με την ερευνητική δραστηριότητα που διεξάγεται στη χώρα.

    Σε σχετική ερώτηση με α.π. 8002/7.9.2016 από ομάδα Βουλευτών της ΝΔ αναφορικά με τις καθυστερήσεις στην αξιολόγηση και ανακοίνωση των αποτελεσμάτων για τις 4 πρώτες δράσεις ενίσχυσης της επιχειρηματικότητας,  υπήρξε η δέσμευση ότι τα αποτελέσματα θα εκδοθούν άμεσα και ο β’ κύκλος των 4 προκηρύξεων έχει προγραμματιστεί για να ξεκινήσει τον Οκτώβριο του 2016, ενώ σήμερα, δεν έχει ολοκληρωθεί η αξιολόγηση στις 2 από τις 4 δράσεις του α΄κύκλου.

    Στις 10/9/2016 σε εκδήλωση στο πλαίσιο της 81ης ΔΕΘ  με θέμα «Έρευνα και καινοτόμος επιχειρηματικότητα» περιέγραψε το πλέγμα δράσεων για την ανάσχεση της τάσης φυγής των νέων επιστημόνων, που κινούνται σε τρεις άξονες: (α) την ενίσχυση της νέας, δυναμικής επιχειρηματικότητας, (β) τη στήριξη των νέων ερευνητών και ερευνητριών, (γ) τη σύνδεση της επιχειρηματικότητας με την ερευνητική δραστηριότητα στην Ελλάδα και αναφέρθηκε σε συγκεκριμένες δράσεις, όπως η μείζονα δράση «Ερευνώ-Δημιουργώ-Καινοτομώ» η οποία βρίσκεται σε στάδιο προδημοσίευσης από τις 5 Αυγούστου!

    Κατόπιν των παραπάνω ερωτάται ο κ. Υπουργός:

1.    Πότε θα εκδοθούν τα αποτελέσματα των 2 υπολειπόμενων προσκλήσεων για να λάβουν επιτέλους οι δικαιούχοι των ανωτέρω δράσεων τις πρώτες εκταμιεύσεις κοινοτικών πόρων που περιμένουν ως «μάνα εξ ουρανού» για να ξεκινήσουν επιχειρηματική δραστηριότητα ή για να αντεπεξέλθουν στην κρίση και να αναπτυχθούν περαιτέρω;

2.    Σε ποιους παράγοντες οφείλεται αυτή τεράστια ολιγωρία και έλλειψη αξιοπιστίας απέναντι στους δυνητικούς δικαιούχους;

3.    Ποιες ενέργειες προβλέπονται για τη διασφάλιση της ταχύτερης αξιολόγησης και διοχέτευσης ρευστότητας στην πραγματική οικονομία και την απορρόφηση των κοινοτικών πόρων;

4.    Μετά από αυτή την τεράστια καθυστέρηση, πότε θα προκηρυχθούν και ολοκληρωθεί η αξιολόγηση των προκηρύξεων που προβλέπονται από το σχεδιασμό και την εξειδίκευση του ΕΠΑΝΕΚ οι οποίες αφορούν στην τόνωση της επιχειρηματικότητας; (βλ. πίνακα δράσεων ενίσχυσης επιχειρηματικότητας βάσει 2ης Εξειδίκευσης Επιχειρησιακού Προγράμματος);

5.    Πότε θα ενεργοποιηθεί ουσιαστικά ο καταπιστευτικός λογαριασμός (Escrow Account);

6.    Υπάρχει στρατηγική και σχέδιο για την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας στις ΜΜΕ ή θα συνεχίσει η συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ τις ανεφάρμοστες  εξαγγελίες;