Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
συζητούμε σήμερα το νομοσχέδιο του Υπουργείου Οικονομικών με θέμα «Ενσωμάτωση στην ελληνική νομοθεσία της ευρωπαϊκής Οδηγίας 2020/262 του Συμβουλίου της 19ης Δεκεμβρίου 2019 για τη θέσπιση του γενικού καθεστώτος των ειδικών φόρων κατανάλωσης (αναδιατύπωση – L 58), άσκηση της τελωνειακής αντιπροσώπευσης και ρύθμιση επαγγέλματος τελωνειακού αντιπροσώπου και λοιπές τελωνειακές και φορολογικές ρυθμίσεις».
Συζητούμε ουσιαστικά για μία δέσμηπαρεμβάσεων στο ισχύον νομοθετικό πλαίσιο που απηχεί το πνεύμα εκσυγχρονισμού, απλοποίησης και επιτάχυνσης διαδικασιών με παράλληλο περιορισμό πολυάριθμων υφιστάμενων στρεβλώσεων, πάσης φύσεως εμποδίων, γραφειοκρατικών και άλλων, καθώς και μίας σειράς παρωχημένων ρυθμίσεων.
Είναι παρεμβάσεις που έρχονται να απαντήσουν στις πολλαπλές και σύνθετες σύγχρονες προκλήσεις στο πεδίο της διαχείρισης του όγκου των διεθνών εμπορικών συναλλαγών.
Προκλήσεις τις οποίες επιβάλλει η ίδια η εποχή με την πολυπλοκότητα των αλυσίδων ανεφοδιασμού της αγοράς, τηνψηφιοποίηση της οικονομίας και τηνκαλπάζουσα ανάπτυξη του ηλεκτρονικού εμπορίου.
Πρόκειται για ρυθμίσεις που έρχονται να προστεθούν στη στρατηγική ατζέντα της κυβέρνησής μας για θεμελιώδεις και γενναίες μεταρρυθμίσεις, οι οποίες εφαρμόζονται συστηματικά την τελευταία τριετία και απλώνονται βαθμιαία σε όλους τους κλάδους της ελληνικής οικονομίας.
Στο πλαίσιο αυτό το Υπουργείο Οικονομικών καταθέτει το παρόν Σχέδιο Νόμου με το οποίοοι ρυθμίσεις του πρώτου μέρους έχουν στόχο τη δημιουργία ενός ευνοϊκού νομοθετικού και κανονιστικού πλαισίου για την ομαλή λειτουργία της αγοράς αλκοολούχων, καπνού και ενέργειας.
Πιο συγκεκριμένα, με τις προτεινόμενες διατάξεις ενσωματώνεται στο εσωτερικό μας δίκαιο η ευρωπαϊκή οδηγία 2020/262 του Συμβουλίου της 19ης Δεκεμβρίου 2019 πουέχει ως στόχο την εναρμόνιση των ειδικών φόρων κατανάλωσης που επιβάλλονται στα αλκοολούχα ποτά, τον καπνό και την ενέργεια, ώστε να διασφαλίζεται η ορθή λειτουργία της εσωτερικής αγοράς.
Η παρούσα οδηγία αναδιατυπώνει την οδηγία 2008/118 και θα τεθεί πλήρως σε ισχύ στις 13 Φεβρουαρίου 2023.
Με τις ρυθμίσεις που προτείνονται, καθορίζονται οι όροι και οι διαδικασίες για ζητήματα όπως η παραγωγή, η διακίνηση, η αποθήκευση, η καταστροφήκαι οι απώλειες καθώς και οι εξ αποστάσεως πωλήσεις των εν λόγω προϊόντων.
Επίσης ρυθμίζονται ζητήματα σχετικά με το απαιτητό του φόρου, και κατά περίπτωση την επιστροφή ή διαγραφή του καθώς και τυχόν απαλλαγές.
Ειδικότερα, τροποποιούνται διατάξεις του Εθνικού Τελωνειακού Κώδικα (ν.2960/2001, Α’ 265) σχετικά με το γενικό καθεστώς των ειδικών φόρων κατανάλωσης και εισάγονται νέες ρυθμίσεις κυρίως όσον αφορά στην ηλεκτρονική παρακολούθηση των προϊόντων ειδικού φόρου κατανάλωσης τα οποία:
• Είτε έχουν φορολογηθεί σε κάποιο κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και διακινούνται προς άλλο κράτος μέλος, εν προκειμένω την Ελλάδα όπου οφείλεται ο αναλογούν ειδικός φόρος για τον οποίον προβλέπεται επιστροφή στο κράτος μέλος αποστολής.
• Είτε έχουν φορολογηθεί στη χώρα μας και αποστέλλονται στη συνέχεια προς άλλο κράτος μέλος της όπου θα καταβληθεί εκ νέου ο φόρος ο οποίος θα επιστραφεί στον Έλληνα αποστολέα από τις εθνικές τελωνειακές αρχές με την επιβεβαίωση της παραλαβής.
Επίσης οι ρυθμίσεις που συζητούμε διασφαλίζουν τη συντονισμένη εφαρμογή των τελωνειακών διαδικασιών που προβλέπονται από τον Ενωσιακό Τελωνειακό Κώδικα και των διαδικασιών ειδικού φόρου κατανάλωσης σε θέματα εξαγωγής.
Μία βασική αλλαγή που εισάγει η ευρωπαϊκή οδηγία είναι η εφαρμογή της ηλεκτρονικής παρακολούθησης των διακινήσεων φορολογημένων προϊόντων μεταξύ των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι οποίες μέχρι τώρα γίνονται χειρόγραφα, γεγονός που σε κάποιες περιπτώσεις καθιστά επισφαλή την είσπραξη των αναλογούντων φόρων στο κράτος-μέλος προορισμού και την αντίστοιχη επιστροφή τους στο κράτος-μέλος αποστολής.
Η ενσωμάτωση των διατάξεων της ευρωπαϊκής οδηγίας που επιφέρει πολλές απλουστεύσεις σε σχέση με τις τελωνειακές διαδικασίες είναι αναγκαία προκειμένου η χώρα μας να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της για την εφαρμογή της ενωσιακής νομοθεσίας στο εσωτερικό δίκαιο.
Στόχος είναι η εισαγωγή του θεσμικού πλαισίου που θα αποτελέσει τη βάση για τις αναγκαίες μηχανογραφικές αλλαγές στο τελωνειακό πληροφοριακό σύστημα ώστε να καταστεί δυνατή η εφαρμογή τουςστις 13 Φεβρουαρίου 2023, ημερομηνία έναρξης ισχύος των προτεινόμενων διατάξεων.
Το Μέρος Β΄ του Σχεδίου Νόμου, έρχεται να ρυθμίσει ζητήματα τελωνειακής αντιπροσώπευσης εν γένει και ειδικότερα της άσκησης του επαγγέλματος του τελωνειακού αντιπροσώπου, με την αναθεώρηση του ισχύοντος πλαισίου περί εκτελωνιστών και την εισαγωγή νέων προβλέψεων.
Συγκεκριμένα:
• Ανακαθορίζονται οι όροι και οι προϋποθέσεις για την άσκηση της τελωνειακής αντιπροσώπευσης και ρυθμίζεται η άσκηση του επαγγέλματος του τελωνειακού αντιπροσώπου στο πλαίσιο του Κανονισμού 952/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και Συμβουλίου της 9ης Οκτωβρίου 2013 για τη θέσπιση του Ενωσιακού Τελωνειακού Κώδικα, ο οποίος εφαρμόζεται από όλα τα κράτη- μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.Μεταξύ άλλων ο Ενωσιακός Τελωνειακός Κώδικας θέτει ως βασική αρχή την ολοκλήρωση της μετάβασης των τελωνείων σε ηλεκτρονικό περιβάλλον χωρίς χαρτί, την απλούστευση των τελωνειακών κανόνων και καθεστώτων και τη διευκόλυνση των αποτελεσματικότερων τελωνειακών συναλλαγών σύμφωνα με τις σύγχρονες ανάγκες.
• Ταυτόχρονα καταργείται ο ν. 718/1977 «Περί εκτελωνιστών». Είναι ένας νόμος που κοντεύει να κλείσει μισό αιώνα και όπως είναι φυσικό περιλαμβάνει παρωχημένες πλέον προβλέψεις και δεν καλύπτει πλήρως το πλαίσιο άσκησης της τελωνειακής αντιπροσώπευσης και ιδίως του επαγγέλματος των εκτελωνιστών. Τροποποιήθηκεμόνο αποσπασματικά από τον ν. 4093/2012 και τον ν. 4111/2013, με αποτέλεσμα να προκύπτουν πολλές ασάφειες και να εκκρεμούν ζητήματα προς ρύθμιση.
Δεν νομίζω ότι θα διαφωνήσει κανείς πως ο νόμος αυτός έπρεπε να αλλάξει.
Το νομοσχέδιο προσαρμόζει τη θεσμική αντιμετώπιση των τελωνειακών αντιπροσώπων στις προδιαγραφές και τις ανάγκες του σύγχρονου διεθνούς εμπορίου για αποτελεσματικότερες και ταχύτερες τελωνειακές συναλλαγές και ενσωματώνει νέες έννοιες σε σχέση με την επαγγελματική επάρκεια του εκτελωνιστή σε τελωνειακά θέματα. Μία σημαντική αλλαγή που επέρχεται είναι ότι καταργούνται οι εξετάσεις για την απόκτηση πιστοποίησης επάρκειαςεκτελωνιστή και εισάγεται πρόβλεψη για συγκεκριμένα προγράμματα πιστοποίησηςαπό ειδικά διαπιστευμένους φορείς. Στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται και η πρόβλεψηγια επιμόρφωση καθ’ όλη τη διάρκεια της επαγγελματικής δραστηριοποίησης τωντελωνειακών αντιπροσώπων.
Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό σε μία εποχή που σε ευρωπαϊκό επίπεδο, οι εξελίξεις των τελευταίων χρόνων που σχετίζονται με την εφαρμογή του Ενωσιακού τελωνειακού κώδικα έχουν οδηγήσει τους επαγγελματίες του κλάδου στο να επανεξετάσουν τον ρόλο και την τεχνογνωσία τους προκειμένου να πληρούν καλύτερα τις ολοένα και πιο απαιτητικές προδιαγραφές.
Επιπλέον με την προτεινόμενη ρύθμιση:
• Διαφοροποιούνται οι όροι άσκησης και η ευθύνη που απορρέει ανάλογα με τοείδος της τελωνειακής αντιπροσώπευσης, άμεσης ή έμμεσης.
• Παρέχεται η δυνατότητα σε τελωνειακούς αντιπροσώπους που ασκούν τοεπάγγελμα σε άλλη χώρα, να το ασκήσουν και στην Ελλάδα υπό συγκεκριμένεςπροϋποθέσεις.
• Καθορίζονται συγκεκριμένες υποχρεώσεις των επαγγελματιών τελωνειακώναντιπρόσωπων μεταξύ των οποίων η τήρηση του Κώδικα Δεοντολογίας και τουΧάρτη Ποιότητας που καταρτίσθηκαν από τη Διεθνή Συνομοσπονδία Εκτελωνιστών(CONFIAD) – Πανευρωπαϊκό Δίκτυο.
• Τέλος, αλλάζει ο τρόπος με τον οποίο ασκείται πειθαρχικήεξουσίαστους επαγγελματίες τελωνειακούς αντιπροσώπους και οι περιπτώσεις που η νομοθεσία άφηνε ακάλυπτες εντοπίστηκαν και τώρα καλύπτονται.
Με τις νομοθετικές αυτές παρεμβάσεις εκσυγχρονίζουμε το πλαίσιο άσκησης της τελωνειακής αντιπροσώπευσης και του επαγγέλματος του τελωνειακού αντιπροσώπου. Διασφαλίζουμε έτσι την ορθή εφαρμογή των τελωνειακών διαδικασιών και των δασμολογικών ρυθμίσεων, καθώς και των ρυθμίσεων για την εμπορική πολιτική και την προστασία της ασφάλειας των πολιτών, του περιβάλλοντος και των δημοσιονομικών συμφερόντων της χώρας και των άλλων κρατών – μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Επιπλέον σε ό,τι αφορά τους τελωνειακούς αντιπροσώπους οι ρυθμίσεις του νομοσχεδίου αναδεικνύουν τον κομβικό ρόλο τους στην εξυπηρέτηση των εμπορευματικών ροών, την πάταξη του λαθρεμπορίου, την τόνωση των δημόσιων εσόδων και την επιχειρηματική ανάπτυξη στο σύγχρονο πλαίσιο των αυξημένων απαιτήσεων της παγκόσμιας αγοράς.
Η υποδοχή των προτεινόμενων ρυθμίσεων από τους ενδιαφερόμενους κλάδους κατά τη διαδικασία της δημόσιας διαβούλευσης ήταν θετική και εποικοδομητική, πράγμα που δείχνει ότι το σχέδιο νόμου κινείται με αποτελεσματικότητα στη σωστή κατεύθυνση.
Τέλος από τις υπόλοιπες ρυθμίσεις του τρίτου μέρους θα ήθελα να σταθώ στην πρόβλεψη που ενισχύει την προστασίααπό φαινόμενα λαθρεμπορίου και παραεμπορίου αλκοολούχων προϊόντων, με τη σφράγιση των επιχειρήσεων των παραβατών. Αντιμετωπίζονται έτσι παραβάσεις που πέρα από τον προφανή οικονομικό αντίκτυποεγείρουν και σοβαρά ζητήματα που συνδέονται με την ασφαλή κατανάλωση.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι
Εν κατακλείδι, το σχέδιο Νόμου που συζητούμε και επεξεργαζόμαστε σήμερα στην επιτροπή ανταποκρίνεται σε πολλαπλή αναγκαιότητα.
Το υπουργείο Οικονομικών και συνολικά η Κυβέρνηση προχωρά στην εφαρμογή ενός συνεκτικού και σύγχρονου θεσμικού πλαισίουσε νευραλγικούς τομείς της οικονομικής δραστηριότητας που εντάσσεται απολύτωςστις στρατηγικές κατευθύνσεις του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της χώρας μας.
Βασική στόχευση του νομοθετικού μας έργου είναι ένα πιο εξωστρεφές, ανταγωνιστικό οικονομικό μοντέλο, με πιο αποτελεσματικό κράτος και λιγότερη γραφειοκρατία, με δραστικά μειωμένη παραοικονομία, με δίκαιο και ευνοϊκό για την ανάπτυξη φορολογικό σύστημα.
Υπερψηφίζουμε το νομοσχέδιο και καλώ και τα άλλα κόμματα να κάνουν το ίδιο.