Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
συζητούμε σήμερα το νομοσχέδιο του Υπουργείου Οικονομικών με θέμα «Περιστολή του λαθρεμπορίου – Κύρωση του Πρωτοκόλλου για την εξάλειψη του παράνομου εμπορίου καπνού, διατάξεις περί κοινωφελών περιουσιών και σχολαζουσών κληρονομιών, διατάξεις για τα τέλη κυκλοφορίας και τα τέλη ταξινόμησης, κίνητρα για την προσέλκυση φορολογικών κατοίκων».
Το λαθραίο εμπόριο καυσίμων, τσιγάρων και αλκοολούχων ποτών αποτελεί ένα σημαντικό κοινωνικό και οικονομικό πρόβλημα για τη χώρα μας.
Γενικά με τον όρο λαθρεμπόριο χαρακτηρίζεται οποιασδήποτε μορφής εμπόριο κατά παράβαση της κείμενης νομοθεσίας, με απώτερο σκοπό την αποφυγή πληρωμής δασμών.
Στην πράξη αποτελεί εξαπάτηση των αρχών ενός κράτους κατά την εισαγωγή, εξαγωγή ή διάθεση προϊόντων.
Αποτελεί διαχρονικά έναν από τους σημαντικότερους παράγοντες στέρησης του Δημοσίου από έσοδα.
Τόσο άμεσα, δηλαδή από τους διαφυγόντες δασμούς και φόρους, όσο και έμμεσα, δηλαδή από τον αντίκτυπο που έχει στην πραγματική οικονομία της Χώρας η διοχέτευση των λαθραίων προϊόντων στην αγορά.
Επίσης συνδέεται με κινδύνους για την δημόσια υγεία λόγω της διάθεσης στην κατανάλωση προϊόντων αμφιβόλου ποιότητας, ενώ δημιουργεί αθέμιτο ανταγωνισμό για τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται νομίμως στις σχετικές αγορές.
Σύμφωνα με τον Σύνδεσμο Εταιριών Εμπορίου Πετρελαιοειδών (ΣΕΕΠΕ) τα ετήσια διαφυγόντα έσοδα από το λαθρεμπόριο καυσίμων ανέρχονται πάνω από 200 εκ. ευρώ.
Οι αντίστοιχες απώλειες κάθε χρόνο για το Ελληνικό Δημόσιο από το λαθρεμπόριο καπνικών προϊόντων ανέρχονται περίπου σε 600 εκ. ευρώ.
Ενώ η λαθραία διακίνηση αλκοολούχων στερεί από τη χώρα μας έσοδα περίπου 400 εκ. ευρώ ετησίως.
Πέρα από το γεγονός ότι από το λαθρεμπόριο οι απώλειες για τα έσοδα του κράτους είναι τεράστιες έχουμε παράλληλα και απώλεια χιλιάδων θέσεων εργασίας.
Παρ’ ότι κατά καιρούς έχουν ληφθεί μέτρα από την πολιτεία, το λαθρεμπόριο συνεχίζεται.
Αυτό οφείλεται στην αδυναμία των ελεγκτικών αρχών εξ’ αιτίας της έλλειψης μέσων και ανθρώπινου δυναμικού αλλά και εκσυγχρονισμού των ψηφιακών δυνατοτήτων τους.
Είναι καλό να σημειωθεί και να γνωρίζουμε πως η δύναμη της κατ’ εξοχήν διωκτικής υπηρεσίας το λαθρεμπορίου, της Τελωνειακής Υπηρεσίας, αριθμούσε το 2009 3.180 άτομα. Σήμερα η δύναμή της είναι μειωμένη κατά χίλια περίπου άτομα ενώ ελλιπής παραμένει και ο εξοπλισμός των τελωνείων κυρίως των συνοριακών.
Παρ’ όλα αυτά ο ζήλος και η επιμονή των τελωνειακών υπαλλήλων οδηγεί συχνά σε σημαντικές επιτυχίες εντοπισμού και πάταξης του λαθρεμπορίου.
Οι βασικές μέθοδοι δράσης των κυκλωμάτων είναι γνωστές.
Γι’ αυτό είναι επιτακτική η ανάγκη για παρεμβάσεις και βελτιώσεις στο νομοθετικό πλαίσιο, προκειμένου να περιοριστούν οι δράσεις και σταδιακά να παταχθεί το λαθρεμπόριο.
Η πάταξη του λαθρεμπορίου είναι ένα ζήτημα με παγκόσμιες διαστάσεις.
Τα κύρια σημεία της συζήτησης περιστρέφονται γύρω από τον καλύτερο συντονισμό των διωκτικών αρχών με χρήση της τεχνολογίας, αξιοποίηση των σχετικών πληροφοριών καθώς και την αντιμετώπιση που πρέπει να έχουν οι λαθρέμποροι από το κράτος και τη δικαιοσύνη.
Το παρόν νομοσχέδιο στο Α΄ Μέρος πραγματοποιεί σημαντικές παρεμβάσεις στο ισχύον νομοθετικό πλαίσιο για την ενδυνάμωση του επιχειρησιακού συντονισμού των συναρμόδιων υπηρεσιών, καθώς και τον εφοδιασμό τους με νέα σύγχρονα εργαλεία προς ενίσχυση της αποτελεσματικότητάς τους. Παράλληλα εισάγει μια δέσμη νέων μέτρων και αυστηρών κυρώσεων για τους παραβάτες.
Ειδικότερα:
1ον. Οι αρμοδιότητες για τον έλεγχο του λαθρεμπορίου κατανέμονται σε πλήθος αρχών και υπηρεσιών με διαφορετική οργάνωση και λειτουργία, γι’ αυτό υπήρχε άμεση ανάγκη για συντονισμό των υπηρεσιών και εθνικών ελεγκτικών αρχών που εμπλέκονται στη δίωξη του λαθρεμπορίου.
Έτσι αναβαθμίζεται το υφιστάμενο “Συντονιστικό Επιχειρησιακό Κέντρο (ΣΕΚ) για την καταπολέμηση του λαθρεμπορίου προϊόντων ειδικού φόρου κατανάλωσης” επεκτείνοντας τις αρμοδιότητές του και σε προϊόντα φόρου κατανάλωσης, όπως ο καφές και τα καπνικά, ενώ τίθεται υπό την εποπτεία Διυπουργικής Επιτροπής με επικεφαλής τον Υπουργό Οικονομικών
2ον. Θεσπίζονται ηλεκτρονικά συστήματα παρακολούθησης της εφοδιαστικής αλυσίδας των αλκοολούχων ποτών.
Προβλέπεται η δημιουργία ηλεκτρονικού μητρώου στο οποίο θα καταχωρούνται και θα τηρούνται τα στοιχεία των προσώπων τα οποία, στο πλαίσιο της επαγγελματικής τους δραστηριότητας, παράγουν, μεταποιούν, παραλαμβάνουν από το εξωτερικό αλκοολούχα ποτά ή διενεργούν χονδρικές πωλήσεις των εν λόγω προϊόντων.
Ως πρόσθετο μέτρο για την υποβοήθηση του έργου των τελωνειακών αρχών καθιερώνεται ηλεκτρονικό σύστημα ταυτοποίησης αλκοολούχων ποτών με βάση την ένδειξη παρτίδας 2 (LOT) στο οποίο καταχωρούνται στοιχεία σχετικά με την παραγωγή, τις παραλαβές από το εξωτερικό, τη μεταποίηση και τις χονδρικές πωλήσεις αλκοολούχων προϊόντων.
3ον. Δημιουργείται νέο ηλεκτρονικό μητρώο για την απογραφή των δεξαμενών αποθήκευσης και διακίνησης καυσίμων, στο οποίο θα καταγράφονται υποχρεωτικά τόσο οι σταθερές όσο και οι κινητές δεξαμενές αποθήκευσης και διακίνησης ενεργειακών προϊόντων (βυτιοφόρα, σλέπια κ.λπ.).
Παράλληλα αυστηροποιούνται τα διοικητικά μέτρα που λαμβάνονται σε περίπτωση νοθείας καυσίμων.
Συγκεκριμένα θα επιβάλλεται το μέτρο της προσωρινής σφράγισης πρατηρίων καυσίμων και λοιπών εγκαταστάσεων και της δημοσιοποίησης των στοιχείων της επιχείρησης στο διαδικτυακό τόπο της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (Α.Α.Δ.Ε.).
4ον. Το νέο νομοσχέδιο ικανοποιεί το αίτημα της αγοράς για ένταξη και του υγραερίου στην υποχρέωση εγκατάστασης συστημάτων εισροών – εκροών καθώς παρατηρείται διόγκωση της παραβατικότητας στη διακίνηση του καυσίμου λόγω της μεγάλης διαφοράς ειδικού φόρου κατανάλωσης (ΕΦΚ) μεταξύ υγραερίου κίνησης και υγραερίου βιομηχανικής χρήσης.
Θεσπίζεται ένα ολοκληρωμένο σύστημα παρακολούθησης και ελέγχου των υγραερίων, με την επέκταση του συστήματος εισροών- εκροών σε όλες τις εγκαταστάσεις αποθήκευσής τους, ενώ θεσπίζεται και η χρήση μοριακού συστήματος ιχνηθέτησης και στα εν λόγω προϊόντα.
5ον. Εισάγονται αυστηρές χρηματικές κυρώσεις για παραβάσεις των υποχρεώσεων περί εγκατάστασης ηλεκτρονικού συστήματος γεωγραφικού εντοπισμού (GPS) σε βυτιοφόρα οχήματα και πλωτά εφοδιαστικά μέσα (σλέπια).
Το νομοσχέδιο ορίζει ρητά ότι δεν επιτρέπεται η διακίνηση πετρελαιοειδών με μεταφορικά μέσα, βυτιοφόρα (ΦΙΧ ή ΦΔΧ) ή πλωτά εφοδιαστικά (όπως δεξαμενόπλοια και σλέπια), ιδιόκτητα ή μισθωμένα, τα οποία δεν φέρουν σε εμφανές σημείο το εμπορικό σήμα του κατόχου αδείας και ηλεκτρονικό σύστημα γεωγραφικού εντοπισμού (GPS).
Για τους παραβάτες προβλέπει αυστηρά διοικητικά πρόστιμα μέχρι και προσωρινή αφαίρεση άδειας κυκλοφορίας του βυτιοφόρου οχήματος ή της άδειας λειτουργίας του πλωτού εφοδιαστικού μέσου, για χρονικό διάστημα από έναν μήνα έως ένα έτος.
6ον. Στον τομέα των καπνικών προϊόντων, προβλέπονται, πέραν των υφιστάμενων, και άλλες κρίσιμες δραστηριότητες, που ασκούνται, κατόπιν αδειοδότησης, στο πλαίσιο της εφοδιαστικής αλυσίδας των εν λόγω προϊόντων.
Προστίθενται στη σχετική διάταξη του Εθνικού Τελωνειακού Κώδικα νέες άδειες που αφορούν τη μεταποίηση, διαμεσολάβηση, κατοχή και χονδρική εμπορία καπνού και τσιγαρόχαρτου, καθώς και του σχετικού εξοπλισμού παραγωγής.
Κατ’ αναλογία συμπεριλαμβάνονται στον ορισμό της εφοδιαστικής αλυσίδας όλες οι νέες αδειοδοτήσεις.
7ον. Προβλέπεται η διασύνδεση και διαλειτουργικότητα του εθνικού Ενιαίου Κεντρικού Μητρώου Εφοδιαστικής Αλυσίδας καπνού και βιομηχανοποιημένων καπνών (Ε.Κ.Μ.Ε.Α.) με το πληροφοριακό σύστημα του Μητρώου Ιχνηλασιμότητας Καπνικών Προϊόντων, ενώ βελτιώνεται το θεσμικό πλαίσιο όσον αφορά στα μέτρα δέουσας επιμέλειας των εταιρειών καπνικών.
8ον. Επέρχονται αλλαγές στον Εθνικό Τελωνειακό Κώδικα, ν. 2960/2001 (Α΄265), ως προς την επιβολή χρηματικών κυρώσεων για συγκεκριμένες τελωνειακές παραβάσεις, καθώς και αυστηροποίηση του πλαισίου των προβλεπόμενων ποινών φυλάκισης και κάθειρξης για το αδίκημα της λαθρεμπορίας.
Στόχος της κυβέρνησης είναι, με τις παραπάνω ρυθμίσεις, να βελτιωθεί η εποπτεία της αγοράς αλκοολούχων, καυσίμων και καπνικών προϊόντων, να προαχθεί το υγιές εμπόριο, να αποτραπεί η στρέβλωση του ανταγωνισμού, να προστατευθεί η δημόσια υγεία και να βελτιωθούν τα δημόσια έσοδα.
Το Μέρος Β΄ του Σχεδίου Νόμου, έρχεται να κυρώσει το διεθνές Πρωτόκολλο του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για την εξάλειψη του παράνομου εμπορίου προϊόντων καπνού.
Ένα Πρωτόκολλο υπογεγραμμένο από 54 χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Σκοπός του είναι η συνεργασία και η ανταλλαγή τεχνογνωσίας για τον έλεγχο και τον εντοπισμό του παράνομου εμπορίου καπνικών προϊόντων και την περιστολή της λαθρεμπορίας.
Τα συμβαλλόμενα μέρη συμφώνησαν την έγκριση και εφαρμογή αποτελεσματικών μέτρων για τον έλεγχο ή τη ρύθμιση της αλυσίδας εφοδιασμού εμπορευμάτων που καλύπτονται από το υπό κύρωση Πρωτόκολλο.
Τη λήψη των απαραίτητων μέτρων, προκειμένου να καταστούν οι αρμόδιες εθνικές αρχές και υπηρεσίες περισσότερο αποτελεσματικές.
Τη στενή συνεργασία μεταξύ τους, καθώς και με σχετικούς περιφερειακούς και διεθνείς διακυβερνητικούς οργανισμούς, προκειμένου να εφαρμοστεί αποτελεσματικά το υπό κύρωση Πρωτόκολλο τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο.
Επίσης, τα συμβαλλόμενα μέρη συμφώνησαν ότι με την τήρηση των υποχρεώσεων που απορρέουν από το προς κύρωση Πρωτόκολλο διασφαλίζεται η μεγαλύτερη διαφάνεια όσον αφορά κάθε ενδεχόμενη αλληλεπίδραση με την καπνοβιομηχανία.
Με το Κεφάλαιο Β΄ του Μέρους Γ΄ προσαρμόζονται οι υφιστάμενες διατάξεις υπολογισμού των τελών κυκλοφορίας επιβατικών οχημάτων, ενόψει εφαρμογής σε όλη την Ε.Ε., της νέας μεθόδου υπολογισμού ρύπων διοξειδίου του άνθρακα CO2 για τον προσδιορισμό των αναλογούντων τελών κυκλοφορίας, ώστε να μην υπάρξει σχετική επιβάρυνση στα τέλη κυκλοφορίας των Ι.Χ. αυτοκινήτων που ήδη κυκλοφορούν αλλά και όσων θα κυκλοφορήσουν από την 1-1-2021.
Παράλληλα, στο Κεφάλαιο αυτό εισάγεται ρύθμιση, η οποία καλύπτει το υφιστάμενο νομοθετικό κενό ως προς τον υπολογισμό του τέλους ταξινόμησης υβριδικών επιβατικών οχημάτων και καθορίζεται ποια τιμή της εκπεμπόμενης μάζας διοξειδίου του άνθρακα (CO2) επιλέγεται μεταξύ διαφορετικών τιμών για τη διαφοροποίηση των συντελεστών τέλους ταξινόμησης.
Τέλος για την κυβέρνηση αποτελεί προτεραιότητα η προσέλκυση επενδυτών και επενδύσεων για να γίνει η Ελλάδα χώρα που θα εγκατασταθούν πρόσωπα και εταιρίες.
Με το άρθρο 40 του σχεδίου νόμου γίνεται μία προσπάθεια προσέλκυσης αλλοδαπών φυσικών προσώπων προκειμένου να μεταφέρουν την φορολογική τους κατοικία στην Ελλάδα.
Ο φορολογούμενος, φυσικό πρόσωπο, ο οποίος μεταφέρει τη φορολογική κατοικία του στην Ελλάδα, υπάγεται σε μειωμένη φορολόγηση, για το εισόδημα από μισθωτή εργασία που αποκτά στην ημεδαπή, εφόσον σωρευτικά:
α) δεν ήταν φορολογικός κάτοικος της Ελλάδος τα προηγούμενα επτά (7) από τα οκτώ (8) έτη πριν από τη μεταφορά της φορολογικής κατοικίας του στην Ελλάδα,
β) μεταφέρει τη φορολογική του κατοικία από κράτος μέλος της ΕΕ ή του ΕΟΧ ή από κράτος με το οποίο είναι σε ισχύ συμφωνία διοικητικής συνεργασίας στον τομέα της φορολογίας με την Ελλάδα,
γ) παρέχει υπηρεσίες στην Ελλάδα στο πλαίσιο εργασιακής σχέσης κατά την έννοια της παρ. 2 του άρθρου 12, που ασκείται είτε σε ημεδαπό νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα είτε σε μόνιμη εγκατάσταση αλλοδαπής επιχείρησης στην Ελλάδα και
δ) δηλώνει ότι θα παραμείνει στην Ελλάδα τουλάχιστον για μία διετία.
Σημειώνεται ότι η Κυβέρνηση εφαρμόζει ήδη το θεσμό του διαμένοντος «μη κατοίκου» για την προσέλκυση αλλοδαπών φορολογικών κατοίκων, οι οποίοι ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα στην Ελλάδα, επωφελούμενοι από το εναλλακτικό καθεστώς φορολόγησης, καθώς και για την εναλλακτική φορολόγηση εισοδήματος σε συνταξιούχους του εξωτερικού, οι οποίοι μεταφέρουν την φορολογική τους κατοικία στην Ελλάδα.
Τώρα το μέτρο επεκτείνεται και σε άλλα πρόσωπα.
Τέλος ρυθμίζονται ζητήματα κοινωφελών περιουσιών, ιδρυμάτων, σχολαζουσών κληρονομιών κ.λπ., όπως κυρίως ζητήματα που αφορούν όργανα διοίκησης και εκκαθάρισης αυτών, τις εμπορικές-επαγγελματικές μισθώσεις ακινήτων ιδιοκτησίας τους και τη δημοσίευση των οικονομικών τους στοιχείων.
Το σχέδιο Νόμου που συζητάμε και επεξεργαζόμαστε σήμερα στην επιτροπή αποτελεί μία σημαντική πρωτοβουλία μεταρρύθμισης και εκσυγχρονισμού του κράτους με οικονομικές και κοινωνικές διαστάσεις, το υπερψηφίζουμε και καλώ και τα άλλα κόμματα να κάνουν το ίδιο.